Bladerend door oude gezangboeken en bladmuziek vind je allerlei kleine presentjes. Sterretjes en voetnoten in de teksten van de eerste hymnologen, die studie maakten van de oudste protestantse gezangen. Luthers erfgoed en dat van zijn tijdgenoten werd afgestoft, verduidelijkt en … door Bach omgezet in mooie koraalcantates, die ook in onze tijd nog kunnen helpen om het lied te blijven begrijpen. In deze adventskalender vind je elke dag zo’n presentje, een sterretje om je weg naar Kerst bij te lichten.
Was frag ich nach der Welt
Lied
Liedtekst, strofe 4:
Die Welt sucht Geld und Gut /
und kan nicht eher rasten /
sie habe denn zuvor
den * Mammon in dem Kasten:
Ich weiß ein besser Gut /
wornach mein Hertze stellt;
ist JEsus nur mein Schatz /
was frag ich nach der Welt.
Balthasar Kindermann, 1664.
Commentaar
(*) Mammon) Lutheri Glossa über Luc. 16/9. sagt: Mammon ist Ebräisch, und heist Geld, Reichthum. So schreibet auch Tertull. l.4. adv. Marc. c.33.f.303.a. Christus rede vom Mammon / d.i. de nummo, von Gelde. Die Meynungen des Drusii, Buxtorssii, Bocharti, Ligtfooti, und andrer Philologen stehen colligiret in des Henr. Teelmanni Comm. Crit. in Luc. 16. p. 137. da ers verstehet von vergänglichen eiteln Gütern / die denen geistlichen entgegen gesetzet werden.
[vertaling: (*) Mammon) Luthers notitie bij Luc. 16:9 zegt: Mammon is Hebreeuws, en betekent geld, rijkdom. Zo schrijft ook Tertullianus dat Christus spreekt van mammon / d.w.z. de nummo, van geld. De meningen van Drusii, Buxtorssii, Bocharti, Ligtfooti, en andere filologen zijn samengebracht in Henr. Teelmanns commentaar op Luc. 16, waar hij er vergankelijke, ijdele goederen onder verstaat / die tegenover geestelijke staan.]
Johann Martin Schamelius, Evangelischer Lieder-Commentarius, 1725, p. 252.
Cantate
Het commentaar van Schamelius wordt in de cantatetekst klip en klaar weergegeven. Het woord ‘Reichtum’ wordt aan het rijtje wereldse zaken toegevoegd. In de muziek horen we de verblindende verleiding (‘betörte’), bij de snelle noten kun je de geldstukken bijna horen rollen. De alt laat zich echter niet verleiden en blijft bij de geloofsbelijdenis dat de rijkdom van de ziel bepaald wordt door Jezus en niet door de Mammon.
4. ARIA (A)
Betörte Welt, betörte Welt!
Auch dein Reichtum, Gut und Geld
Ist Betrug und falscher Schein.
Du magst den eitlen Mammon zählen,
Ich will davor mir Jesum wählen;
Jesus, Jesus soll allein
Meiner Seele Reichtum sein.
Betörte Welt, betörte Welt!
4. ARIA (A)
Verblinde wereld, verblinde wereld!
Ook je rijkdom, geld en goed
zijn bedrog en valse schijn.
Jij mag de ijdele Mammon dienen,
maar ik wil Jezus kiezen;
Jezus, Jezus alleen
zal de rijkdom van mijn ziel zijn.
Verblinde wereld, verblinde wereld!
Was frag ich nach der Welt (BWV 94/4)
Meer sterretjes bekijken? Volg de dagen op de pagina van de Adventskalender.
