Bladerend door oude gezangboeken en bladmuziek vind je allerlei kleine presentjes. Sterretjes en voetnoten in de teksten van de eerste hymnologen, die studie maakten van de oudste protestantse gezangen. Luthers erfgoed en dat van zijn tijdgenoten werd afgestoft, verduidelijkt en … door Bach omgezet in mooie koraalcantates, die ook in onze tijd nog kunnen helpen om het lied te blijven begrijpen. In deze adventskalender vind je elke dag zo’n presentje, een sterretje om je weg naar Kerst bij te lichten.
Das neugeborne Kindelein
Lied
Liedtekst, strofe 1:
Das neugebohrne Kindelein/
das hertzeliebe * JEsulein /
bringt abermahl ein * Neues Jahr
der auserwehlten Christen=Schaar.
Cyriakus Schneegaß, 1597.
Commentaar
(*) JEsulein) ein Liebes=Wörtgen. Apostelg. 4/37, ist so viel als: allerliebstes JEsu=Kindgen.
Johann Martin Schamelius, Evangelischer Lieder-Commentarius, 1724 p. 130.
(*) bringt abermahls ein Neues Jahr) Durch Christum ist alles neu worden, 2 Cor. 5/17. Er hat uns ein gnädiges Jahr des HErrn verkündiget. Weil aber auch allezeit ein neues Jahr angehet, wenn das Geburts=Fest Christi begangen wird, so wird hierauf in diesem Liede mit gesehen. Dieses Neue Jahrs=Fest ist nicht eines von den ältesten, aber deswegen nicht verwerflich. Christen begehen es christlich, nicht heidnisch. Sie feyern es als einen Danck= Buß= und Bet=Tag.
Gabriel Wimmer, Ausführliche Liedererklärung deel I, p. 175.
[vertaling: (*) JEsulein) een liefdeswoordje. Handelingen 4:37, is zoveel als: het allerliefste Jezuskindje.
(*) er begint nu een nieuw jaar) Door Christus zijn alle dingen nieuw geworden, 2 Kor. 5:17. Hij heeft ons een genadig jaar des Heren verkondigd. Maar omdat een nieuw jaar altijd begint als het feest van Christus’ geboorte wordt gevierd, wordt daar in dit lied ook naar verwezen. Dit nieuwjaarsfeest behoort niet tot de oudste, maar is daarom niet verwerpelijk. Christenen vieren het op een christelijke, niet op een heidense manier. Ze vieren het als een dag van dankzegging, inkeer en gebed.
Cantate
Bachs koraalcantate over dit lied was voor de zondag na kerst en die viel in 1724 op 31 december. De verwijzing in dit lied naar het nieuwe jaar paste dus uitstekend bij die datum. Het lied bevat maar vier strofen, maar de onbekende tekstdichter heeft dat uitgebreid tot zes cantatedelen. In de aanvullende teksten wordt vooral het thema van de verzoening uitgewerkt. (Schamelius verwijst daarvoor naar Kolossenzen 1:20). De hele cantate houdt ook het karakter van een wiegeliedje, zoals het openingskoor.
1. CHOR
Das neugeborne Kindelein,
Das herzeliebe Jesulein
Bringt abermal ein neues Jahr
Der auserwählten Christenschar.
Das neugeborne Kindelein (BWV 122/1)
Meer sterretjes bekijken? Volg de dagen op de pagina van de Adventskalender.
