Bladerend door oude gezangboeken en bladmuziek vind je allerlei kleine presentjes. Sterretjes en voetnoten in de teksten van de eerste hymnologen, die studie maakten van de oudste protestantse gezangen. Luthers erfgoed en dat van zijn tijdgenoten werd afgestoft, verduidelijkt en … door Bach omgezet in mooie koraalcantates, die ook in onze tijd nog kunnen helpen om het lied te blijven begrijpen. In deze adventskalender vind je elke dag zo’n presentje, een sterretje om je weg naar Kerst bij te lichten.
Meine Seele erhebt den Herrn
Lied
Liedtekst/Bijbeltekst (Lucas 1:46-48):
Meine Seele erhebet den HErren / und mein Geist freuet sich GOttes meines Heylandes.
Denn Er hat seine *elende Magd angesehen / siehe von nun an werden mich selig preisen alles Kindes=Kind.
Denn Er hat grosse Ding an mir gethan / der da mächtig ist / und deß Nahme heilig ist.
vertaling Martin Luther, 1534.
Commentaar
(*) elende) In 1530 na de Rijksdag in Augsburg hield een hofprediker in de vesper een preek over deze tekst en bij de regel ‘Er hat seine elende Magd angesehen’ ging hij heftig tekeer over het slechte Latijnse vertaalwerk van Erasmus. Die had het woord ‘deemoed’ volgens hem verkeerd vertaald als ‘eenvoud’. Hij raakte zo buiten zinnen dat de mensen de kerk verlieten, de geleerden hun neus optrokken en de aanwezige vorsten zeer ontstemd waren. De hofprediker, een monnik, vond dat Maria uit deemoed nou eenmaal God moest dienen en prijzen. Maar de orthodox lutherse predikant Carpzov stelt juist dat zij zelf uit eigen beweging God prijst, ondanks dat ze geen idee heeft wat er zal gebeuren, maar wel dankbaar is dat God haar als eenvoudig meisje gezien heeft en zoiets groots voor haar doet.
Gabriel Wimmer, Ausführliche Liedererklärung, 1749, deel 1 p. 476.
Cantate
In de Bijbeltekst in de vertaling van Luther wordt Maria weliswaar sprekend opgevoerd, maar daar vertelt zij aan ons wat God haar voor goeds heeft gedaan. In de eerste aria in de cantate laat Bach de sopraan als Maria haar lofzang juist rechtstreeks tot God zingen.
2. ARIA (S)
Herr, der du stark und mächtig bist,
Gott, dessen Name heilig ist,
Wie wunderbar sind deine Werke!
Du siehest mich Elenden an,
Du hast an mir so viel getan,
Dass ich nicht alles zähl und merke.
Meine Seele erhebt den Herren (BWV 10)
Meer sterretjes bekijken? Volg de dagen op de pagina van de Adventskalender.
